کوټه ــــ د بلوچستان د هرنايي ضلعې مرستيال کمیشنر وريندر لال وایي د کولې په یو کان کې په ناقانونه توګه دغه څلور مزدوران د کولې د را ايستلو لپاره لاندې کښته شوي وو او هلته د زهرجن ګېس ميتېن د جمع کېدو له امله چاودنه شوې، چې څلور مزدوران پکې مړه شوي دی.
"د مزدورانو چې کوم د کولې کیندنې مشين ډريلر دی هغه لمبه کړې او هم له دې وجې هلته چاودنه شوې او څلور تنه پکې مړه شوي".
د وريندر لال په خبره د مړه شوو کسانو جسدونه يې له کانه را ايستلي او له ضروري کاغذي کاروايي وروسته به يې د پښتونخوا سوات سیمې ته خپلو کورونو ته لېږي.
وريندر لال وويل په کوم کان کې چې دغه پېښه شوې دا کان حکومت له اوله بند کړی وو. هغه وويل د کولې د کان مالک د مزدورانو د ژوند د خوندي ساتلو لپاره ضروري لارې نه وې خپلې کړې ځکه حکومت د هغه کان يا درنګ له اوله بند کړی وو.
د وریندر په خبره دغه څلور تنه پټ او په ناقانونه توګه دې کان ته کښته شوي وو چې دغه پېښه وشوه:
"د ماينز ايکټ د 192 مادې په بنیاد دا کان موږ بند کړی وو، خو دا خلک بيا هم هلته داخل شوي وو، اوس د ماين انسپيکټر هلته موجود دی، رپورټ يې جوړ کړی دی، د ذمه واره ټېکه دار په ضد به پلټنې کوو او د قانون مطابق به د هغه په ضد کاروايي کوو".
د کولې د مزداورانو لپاره د کارکوونکې اتحاديې پاکستان لېبر فيډرېشن مشر سلطان "لالا" وي او اې ډيوه ته وويل، روان کال په پاکستان کې د کولې په کانونو کې نهه پېښې شوې دي، چې شل تنه د کولې مزدوران پکې مړه شوي دي، وایي يواځې د بلوچستان په شپږو پېښو کې 11 تنه مزدوران مړه شوي دي.
د سلطان لالا په خبره په تېر 2020م کال کې په ټول پاکستان کې د کولې یا سکرو په کانونو کې 205 تنه مزدوران د کار په مهال مړه شوي دي چې په بلوچستان کې د مړه شوو شمېر 105 وو، خو سلطان "لالا" وایي د ډېرو نورو د مړینې شمېر معلوم هم نه دی، هغه وويل:
"د کويلې په کانونو کې د خواريکښو د ژوند د خوندي ساتلو د اسبابو کمی، د حکومتي چارواکو بې غوري د داسي پېښو سبب کېږي".
د بلوچستان د معدنياتود څانګې حکومتي چارواکي دعوه لري چې حکومت د کولې په کانونو کې د مزدورانو د مړینې د مخنیوي لپاره ګامونه اخلي. وایي تېر کال چې شاوخوا سل مزدوران د بلوچستان په کانونو کې مړه شوي هغوی کېسونه په عدالتونو کې دي.
چاوراکي وايي د ايالت اوسني حکومت یوه قانوني مسوده منظوره کړې چې جرمانې یې ډېرې زیاتې کړې دي، حکومت هڅه کوي د هر کان مالک مجبوره کړي چې په کانونو کې د تحفظ سامان لکه ګېس، ټیسټران او د آکسیجن اخیستو شیان کښېږدي.
د هرنايي ضلعې د مرستيال کمشنر وريندر لال په خبره حکومتي ذمه واره ادارې خپل کار کوي او چې د کولې په کومو کانونو کې ضروري اسانتياوې نه وي برابرې هغه بندوي او مالکان يې جرمانه کوي. د وربندر په خبره په تېرو څو مياشتو کې يې تر اوسه يواځې په هرنايي، خوست او شاهرګه کې 120 د کولې کانونه بند کړي دي.
