واشنگټن —
د امریکا د خزانې وزارت ویلي که چرې د هیواد د قرض اخستلو حد زیات نه کړی شو نو واشنگټن به دیوالیه شي، د اخستل شوي قرضې به نشې بیرته ورکولی او هیواد کې دننه او دنیا کې به سخته اقتصادي بدحالي رامېنځته شي.
د خزانې وزارت خبرداری په داسې مهال کړی چې د امریکې حکومت د شپاړس اشاریه اووه کرب ډالرو د قرض اخستلو حد ته نزدې شوی دی. د زیارت په ورځ د خزانې وزارت د هغه ممکنه صورتحال خاکه وړاندې کړه چې وزارت تباه کن گرځولی دی.
وزارت وايي که چرې د حکومت د نور قرض اخستلو حد زیات نه کړی شو نو حکومت به د خپلو بلونه ادا کولو او په خارجي کچه اخستل شوي قرض بیره ادا ورکولو جوگه پاتې نشي.
د خزانې وزارت ویلي حکومت د پاره د قرض بیرته ادا کولو اهلیت نه لرل یا دیوالیه کیدل به غیر معمولي خبره وي چې د اقتصاد په مد کې تباهي راوستلی شي. وزارت په ممکنه توگه د راپیښېدونکې صورتحال خاکه څه داسې بیان کړه: مالیاتي ادارو لخوا د قرضو ورکولو عمل به د جمود ښکار شي، د ډالر قیمت به ووغورځیږي، امریکا کې د سود شرح به زیاته شي او ددې منفي اثرات به ټولې دنیا ته ورسیږي او د کال ٢٠٠٨ په رنگ او یا ددې نه هم بد ترینه اقتصادي بدحالي به رامېنځته شي.
د خزانې وزارت بیان په داسې وخت راغلی چې د امریکې حکومتي نظام په دریمه ورځ هم د بجټ په مسله کانگرس کې د اختلافاتو په وجه په ټپه ولاړ دی.
صدر براک اوباما په کانگرس غږ کړی چې د په ولسم اکتوبر د قرضې حد ته د رسیدو وړاندې دې اقدامات واخلي.
براک اوباما وايي "تاسو ته معلومه ده چې امریکا د دنیا اقتصادي مرکز دی. نو که مونږ څه غلطي کوو نو ټوله دنیا ترې متاثر کیږي، ټولې دنیا ته ترې مسلي پیدا کیږي نو ځکه هم هیچ چا زمونږ د بلونه ادا کولو انکار نه دی کړی. دا به د غیر ذمه دارۍ انتها وي."
صدر براک اوباما او د نمائندگانو ایوان یا هاوس اف ریپریزینټیټوز د ریپبلیکن پارټۍ سپیکر جان بینر د حکومت د اخراتو په ترجیحیاتو باندې د یو سره تر اوسه بې ثمره مزاکراتو کې ښکیل دي. بینر د ریپبلیکن پارټۍ خپلو ملگرو ته ویلي حکومت د قرض نه ورکولو صلاحیت لمنځه وړلو د پاره به هر ممکن اقدام اخلي.
امریکا او ډنمارک د دنیا دوه داسې واحد هیوادونه دې چې د حکومت د قرض اخستلو د پاره يي حد ټاکلی دی. خو د نورو هیوادونو حکومتونه د خپل نظام چلولو د پاره د څه بغیر قرضې اخستلی شي.
د امریکې حکومت خپل اخراجا کمولو کې تر دا وخت د ناکامۍ سره مخ دی، دا خبره د مشیگن یونیورسټۍ د اقتصادیاتو استاز ایرک گورډن کوي.
"امریکا په خپل ځان ضبط نشې کولی او لکه په نشه کې د مست جهازران په رنگ پېسې مصروفه کۍ نو ځکه کانگرس کوشش وکو چې خپل ځان د څه نظم و ضبط لاندې راولې چې ځه پېسې تر د څه حد پورې مصروفولی شي."
په تیرو سلو کالو کې د قرض اخستلو حد د ١٠٠ نه زیات ځله زیات کړی شوی دی او ځېنې وختونو کې خو د حزب اختلاف د هغه وخت په صدر د بې دریغه پیسو لگولو الزام هم لگولی دی.
صدر براک اوباما ویلي هغه غواړي چې کانگرس دې د قرض اخستلو حد زیات کړې حزب اختلاف ریپبلیکن پارټۍ سره به د حکومت د اخراجاتو او د ټیکسونو په پالیسۍ سوده مذاکرات نه کوي. خو ددې دریز برعکس، کله چې د ریپبلیکن پارټۍ جارج بش صدر وو او براک ا وباما د ډیموکریټک پارټۍ سنیټر وو نو په هغه وخت يي حکومت د پاره د قرض حد زیاتو په مخالفت کې يي ووټ اچولی وو.
د خزانې وزارت خبرداری په داسې مهال کړی چې د امریکې حکومت د شپاړس اشاریه اووه کرب ډالرو د قرض اخستلو حد ته نزدې شوی دی. د زیارت په ورځ د خزانې وزارت د هغه ممکنه صورتحال خاکه وړاندې کړه چې وزارت تباه کن گرځولی دی.
وزارت وايي که چرې د حکومت د نور قرض اخستلو حد زیات نه کړی شو نو حکومت به د خپلو بلونه ادا کولو او په خارجي کچه اخستل شوي قرض بیره ادا ورکولو جوگه پاتې نشي.
د خزانې وزارت ویلي حکومت د پاره د قرض بیرته ادا کولو اهلیت نه لرل یا دیوالیه کیدل به غیر معمولي خبره وي چې د اقتصاد په مد کې تباهي راوستلی شي. وزارت په ممکنه توگه د راپیښېدونکې صورتحال خاکه څه داسې بیان کړه: مالیاتي ادارو لخوا د قرضو ورکولو عمل به د جمود ښکار شي، د ډالر قیمت به ووغورځیږي، امریکا کې د سود شرح به زیاته شي او ددې منفي اثرات به ټولې دنیا ته ورسیږي او د کال ٢٠٠٨ په رنگ او یا ددې نه هم بد ترینه اقتصادي بدحالي به رامېنځته شي.
د خزانې وزارت بیان په داسې وخت راغلی چې د امریکې حکومتي نظام په دریمه ورځ هم د بجټ په مسله کانگرس کې د اختلافاتو په وجه په ټپه ولاړ دی.
صدر براک اوباما په کانگرس غږ کړی چې د په ولسم اکتوبر د قرضې حد ته د رسیدو وړاندې دې اقدامات واخلي.
براک اوباما وايي "تاسو ته معلومه ده چې امریکا د دنیا اقتصادي مرکز دی. نو که مونږ څه غلطي کوو نو ټوله دنیا ترې متاثر کیږي، ټولې دنیا ته ترې مسلي پیدا کیږي نو ځکه هم هیچ چا زمونږ د بلونه ادا کولو انکار نه دی کړی. دا به د غیر ذمه دارۍ انتها وي."
صدر براک اوباما او د نمائندگانو ایوان یا هاوس اف ریپریزینټیټوز د ریپبلیکن پارټۍ سپیکر جان بینر د حکومت د اخراتو په ترجیحیاتو باندې د یو سره تر اوسه بې ثمره مزاکراتو کې ښکیل دي. بینر د ریپبلیکن پارټۍ خپلو ملگرو ته ویلي حکومت د قرض نه ورکولو صلاحیت لمنځه وړلو د پاره به هر ممکن اقدام اخلي.
امریکا او ډنمارک د دنیا دوه داسې واحد هیوادونه دې چې د حکومت د قرض اخستلو د پاره يي حد ټاکلی دی. خو د نورو هیوادونو حکومتونه د خپل نظام چلولو د پاره د څه بغیر قرضې اخستلی شي.
د امریکې حکومت خپل اخراجا کمولو کې تر دا وخت د ناکامۍ سره مخ دی، دا خبره د مشیگن یونیورسټۍ د اقتصادیاتو استاز ایرک گورډن کوي.
"امریکا په خپل ځان ضبط نشې کولی او لکه په نشه کې د مست جهازران په رنگ پېسې مصروفه کۍ نو ځکه کانگرس کوشش وکو چې خپل ځان د څه نظم و ضبط لاندې راولې چې ځه پېسې تر د څه حد پورې مصروفولی شي."
په تیرو سلو کالو کې د قرض اخستلو حد د ١٠٠ نه زیات ځله زیات کړی شوی دی او ځېنې وختونو کې خو د حزب اختلاف د هغه وخت په صدر د بې دریغه پیسو لگولو الزام هم لگولی دی.
صدر براک اوباما ویلي هغه غواړي چې کانگرس دې د قرض اخستلو حد زیات کړې حزب اختلاف ریپبلیکن پارټۍ سره به د حکومت د اخراجاتو او د ټیکسونو په پالیسۍ سوده مذاکرات نه کوي. خو ددې دریز برعکس، کله چې د ریپبلیکن پارټۍ جارج بش صدر وو او براک ا وباما د ډیموکریټک پارټۍ سنیټر وو نو په هغه وخت يي حکومت د پاره د قرض حد زیاتو په مخالفت کې يي ووټ اچولی وو.