پاکستان په ملګرو ملتونو کې د افغانستان په استازيتوب سوالونه پورته کړي، طالبان وایي دا څوکۍ د دوی حق دی

د ملګرو ملتونو د امنيتي شورا په غونډه کې د سېکرټري جنرل په هغه رپورټ بحث وشو چې موضوع يې د افغانستان اوسنی وضعيت او په نړيوال امنيت د دې اغېز وو. په دې غونډه کې د پاکستان او افغانستان د استازو ترمنځ تاوتريخوالی هم پېښ شوی دی.

په ملګرو ملتونو کې د پاکستان مستقل استازي منيراکرم د افغانستان په اوسمهاله استازي نصيراحمد فايق نيوکې وکړې او ویې ويل، يو تن څوک چې د افغانستان د استازيتوب ادعا کوي، د هغه اعتبار د پوښتنې وړ دی:

"د هغه کوم حکومت نشته، استازی نه لري، اسناد نه لري۔ دا يوه تېروتنه ده چې امنيتي شورا دغه تن د افغانستان په استازيتوب رابللی، څوک چې غلط معلومات او کرکه خپروي۔ د ملګرو ملتونو عمومي اسمبلي بايد دا خبره په پام کې ونيسي، دا يوه لويه تېروتنه ده، بايد ازاله يې وشي".

دا تاوتريخوالی هغه وخت پېښ شو چې کله د پاکستان استازي منيراکرم د نصير احمد فايق وروسته خبرې وکړې. په دغه موضوع مو د ښاغلي نصیر احمد فایق څخه د هغه رایه واخسته، هغه په لبکلې بڼه د وي او اې ډیوه خبریال رحمان بونېري ته وویل:

"هغه پاروونکي، غیر مسلکي او د ټولو ډیپلوماتیکو اخلاقو خلاف په ما برید وکړ، او زما د ملت حاکمیت او بشپړتیا یې زیانمنه کړه، په پاکستان کې یې په ترهګرۍ کې د افغانانو د لاس لرلو تور ولګاوه، د نورو ویناوالو برعکس یې د افغانستان وضعیت خراب کړ".

په 15م اګست 2021م په افغانستان د طالبانو تر واکمنېدو وروستو په دولتي کچه لا هم د طالبانو استازيتوب په ملګرو ملتونو کې نشته۔ هغیي د يو خط له لارې په قطر دفتر کې د طالبانو وياند سهېل شاهين نومولی وو خو د ملګرو ملتونو نهه کسيزه کميټۍ لا هم په دې اړه کومه پرېکړه نه ده کړې او نصيراحمد فايق، چې د تېر دولت مرستيال استازی دی، په ځينو غونډو کې د افغانستان استازيتوب کوي.

نصيراحمد فايق بيا وويل هغه د افغانستان د ولس استازی دی، وایي هغه ولس چې د ځينو هېوادونو د دوه مخو پاليسو او مداخلت په نتيجه کې نن د دغه حالاتو سره مخ دی، خو د هېوادونو نومونه یې یاد نه کړل. هغه وويل:

"ځينې هېوادونو دا ادعا کوي چې د ترهګرۍ ښکار دي خو همدغه هېواد بيا په افغانستان کې د يوې بلې ترهګرې ډلې ملګرتيا هم کوي".

له دې وړاندې نصيراحمد فايق په خپلو خبرو کې وويل هغه د امنيتي شورا د ټولو غړو مننه کوي چې په افغانستان کې د روانو حالاتو او په خصوصي توګه د نجونو او مېرمنو او د بشري حقونو په ځای کولو لپاره يې د ډاډ څرګندونې وکړې.

فايق وويل په افغانستان کې د طالبانو له خوا د مېرمنو او نجونو په تګ راتګ، په تعليم او د ژوند په بېلابېلو برخو په کردار لوبولو بندېز دی۔ هغه وويل د طالب چارواکو د واکمنۍ وروستو وضعيت ښه شوی نه دی، د بشري حقونو سرغړونه روانه ده او افغانستان د انساني بحران سره مخ دی:

"97 فيصده خلک د غربت ښکار دي، 15 میليونه خلک د لوږې سره مخ دي، د خطرو باوجود د هېواد نه د کډوالۍ لړۍ روانه ده. د طالب چارواکو د ترهه ګرو ډلو سره اړيکې دي او نن هم د القاعده او تحريک طالبان پاکستان په شمول 20 ترهګرې ډلې هلته موجودې دي کوم چې د منطقې او نړۍ د امن لپاره لوی خطر دی".

د افغانستان په حالاتو د ملګرو ملتونو د امنيتي شورا ځانګړې غونډه:

د سه شنبې- نهې په ورځ د ملګرو ملتونو د امنیتي شورا غړو، پرته له روس او چین، په افغانستان کې د ښځو خلاف د طالبانو د بې رحمانه جبر په کلکه غندنه وکړه او په ټولو غړو هیوادونو یې غږ وکړ چې د افغانستان د مشرتابه سره د حساب ورکولو لپاره بیړني ګامونه پورته کړي.

طالبانو د ملګرو ملتونو پر دې غونډه نیوکې کړې دي او وایي حکومت یې په تېرو دوو کلونو کې د امنیت په ګډون په ډېرو برخو کې کار کړی خو وایي په دې غونډه کې یواځې "پر دوو وړو او کورنیو مسئلو خبرې شوې چې هغه د ښځو کار او تعلیم دی".

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سېکرټري جنرل ځانګړې استازې روزا اوتنبايويا وويل د 15م اګست 2021م وروستو طالبانو 50 داسې حکمونه جاري کړي چې په عمومي ژوند کې د مېرمنو برخه ختمه کړي:

"په دغه ګامونو کې نجونه د شپږم ټولګي پورته او د پوهنتون له تعليمه بې برخې کول، له لوبو لرې ساتل، له دولته د ښځو بيخي بهر ساتل او ډېر مېرمنو ته د روزګار نه ورکولو ګامونه شامل دي".

د ملګرو ملتونو د د مېرمنو د څانګې يو اېن وېمن مشرې سيما باهوس وويل په افغانستان کې طالبانو داسې ګامونه پورته کړي چې مېرمنې يې له بنيادي بشري حقونو څخه بې برخې کړې دي.

مېرمن باهوس زياته کړه افغان مېرمنو ورته ويلي په دغه هېواد کې بنديان دي چې په تيارو کې ژوند کوي، تر خپلو کورونو محدودې دي او د راتلونکي په اړه هېڅ طمع نه لري.

په ملګرو ملتونو کې د روس مرستيالې استازې انا ايوسټيجنيوا وويل دوي د ملګرو ملتونو د مېرمنو د څانګې د مشرې خبرې په غور واورېدلې خو د روس استازې په افغانستان کې د طالب چارواکو له خوا د مېرمنو او نجونو سره د روان سلوک غندنه ونه کړه.

هغې پر امريکا او ناټو ځواکونو نيوکې وکړې او ویې ويل روس غواړي د کابل سره اړيکې پر ځای کړي۔ روس د طالبانو يو پلاوی، د انډونيشيا، ترکي او نورو اسلامي هېوادونو غړي رابللي او دغه غونډه به د جمعې په ورځ کېږي.

د چين استازې يواځې دومره وويل طالب چارواکي بايد د مېرمنو د حقونو احترام وکړي او ټولشموله حکومت جوړ کړي.

د ياد وړ ده چې چين په دې ورستيو کې په افغانستان کې نوی سفير هم ټاکلی دی۔

د چين استازې دا هم وويل امريکا دې د افغان حکومت کنګل کړې اته اربه ډالره بېرته ورکړي چې د ولس په کار راوستل شي۔

په دغه غونډه کې د پاکستان مستقل استازي منيراکرم هم د افغانستان د کنګل شوو پېسو بېرته افغانستان ته د ورکولو غوښتنه وکړه او ویې ويل د دې ګام سره به د افغان ولس ستونزې تر څه حده کمې شي.

هغه د امنيت په اړه وويل په افغانستان کې امنيت ښه شوی خو وایي وسلواله ډله داعش د منطقې او نړۍ لپاره لوی خطر دی، بايد ملګري ملتونه د دې ټولو ستونزو د هواري لپاره مستقله تګلاره وټاکي.

منيراکرم تور ولګاوه چې په پاکستان کې مېشت غېرقانوني افغان کډوال په ترهګرۍ کې ککړ دي، وایي دوی د ترهګرو ډلو سره اړيکې لري، بايد بېرته وطن ته ولېږل شي:

"په پاکستان کې دا وخت څلور مليونه افغان کډوال مېشت دي او نړۍ دې د دوي د بېرته استولو لپاره کردار ولوبوي".

په دغه غونډه کې د امريکا استازي وويل امريکا د افغان ولس د مرستې لپاره تر دې دمه څلور اربه ډالره خرچ کړي او په راتلونکي کې به هم د افغان ولس مرستې روانې ساتل کېږي خو هغه په افغان اوسمهاله چارواکو غږ وکړو چې په افغانستان کې دې د بې ګناه ولس او پخواني سرتېرو وژنه بنده کړل شي:

"د ولس سره توپيري چلند دې ودرول شي او د بشري حقونو سرغړونه دې هم بنده کړل شي۔ هغه وويل د دې ټولو ستونزو د هواري لپاره بايد د ملګرو ملتونو امنيتي شورا يوه ګډه پاليسي جوړه کړي".

د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد پر ایکس [ټویټر] د ملګرو ملتونو غونډې ته په غبرګون کې لیکلي، د ملګرو ملتونو په غونډه کې پر عمومي بخښنه، امن او ارامۍ، اقتصادي پرمختګ او په ټول هېواد کې د تعلیم په پراختیا خبرې نه دي شوي او یواځې د ښځو پر کار او تعلیم بحث شوی دی چې وایي دا د افغانستان داخلي‌ موضوع ده.

مجاهد وایي پکار وه چې په ملګرو ملتونو کې د تور د طالبانو د مشرانو د تور نوملړ د ختمولو، د بنديزونو د لرې کولو او د دوی د حکومت په رسميت پېژندلو او په ملګرو ملتونو کې افغانانو ته د افغانستان د څوکۍ د سپارلو په اړه خبرې شوې وای.