طالبان او افغان دولت د مذاکراتو په بل پړاو کې په کومو مسایلو بحث غواړي؟

طالبانو او د افغانستان دولت د مرکچیانو ترمنځ د لومړي پړاو تر خبرو وروسته، د دوحې په خبرو کې وقفه راغلې او دواړه اړخونو یو بل ته د راتلونکو خبرو د اېجنډاوو په باب خپل پېشنهادي لېستونه سپارلي دي.

که څه هم دغه لېستونه تر اوسه اعلان شوي ندي، مګر د افغانستان یو خصوصي ټي وي، طلوع نیوز رپوټ ورکړی چې د طالبانو او دولت د اېجنډاوو لېستونه د دوی په اختیار کې ورکړل شوي دي.

د رپوټ ترمخه، طالبان تر ډېره حده د آینده موضوعاتو پر اسلامي اړخ ټینګار کړی او غوښتي یې دي چې په افغانستان کې د اسلامي نظام، د دې نظام د ډول، د هېواد د مشرتابه یا زعامت، اسلامي شورا، د اسلامي اصولو او ملي ارزښتونو په بنیاد له نړېوالو پالیسیو سره برابري، د اسلامي او ملي ارزښتونو په رڼا کې د ښځو حقونه، ټول شرعي او اصولي حقونه، پوځ او امنیتي سېکټر، او یو شمېر نورو مسایل په اېجنډا کې شامل کړی شي.

بل اړخ ته د راتلونکې اېجنډا دپاره د دولت د هیئت په وړاندې شوي لېست کې بیا ویل شوي چې په اېجڼدا کې دې د خلکو د امنیت، ډزبندۍ، د افغانستان ملي واکمنۍ، د بهرنیو لاسوهنو بندېدل، بېړني پراختیایي او بشري خدمتونه، د مطبوعاتو آزادي، د مخدره موادو مخنیوی، د افغانستان اقتصادي پیاوړتیا، له هېوادونو سره د اړیکو سپیناوی او نورې موضوع ګانې دې په اېجنډا کې شاملې وي.

یاده دې وي چې د افغانستان د حکومت مشرانو تر اوسه څو څو ځله دا ویلي چې طالبان دې له پاکستان سره د خپلو تعلقاتو سپیناوی وکړي. د ولسمشر غني نایب، امرالله صالح ویلي و چې د افغانستان ریاست خو له امریکا سره خپل تعلقات د سند پر بنیاد جوړ کړي او خلک پوهیږي چې د دوو ملکونو ترمنځ څه ډول اړیکې شته، مګر طالبان چې یوه ډله ده دا نه سپینوي چې د پاکستان سره یې تعلق څه دی؟

ټاکل شوې ده چې په جنوري میاشت کې بین الافغاني مذاکرات بیا پیل شي. په همدې حال کې افغان صدر محمد اشرف غني د ګل/دوشنبې په ورځ وویل چې په هېواد کې دننه د مذاکراتو د دوام په اړه د خپل د قامي سلامتیا د سلاکار حمدالله محب د وړاندیز ملاتړ کوي.

ولسمشر هم ټینګار وکړ چې په کار ده د امن مذاکرات نور د افغانستان دننه ترسره شي.

صدر غني کابینې ته په خپلو خبرو کې وویل، "د افغانستان هر ځای چې هغوی [طالبان] وغواړي، د افغانستان دولت به یې چمتو کړي چې له هغوی سره مذاکره وکړي. افغانان په خېمو کې مذاکره کولای شي، په سړې هوا کې هم. د دې وخت نه دی چې د ټولو وار له مخې شرط د لکسو هوټلونو وړاندیز وي."

بل اړخ ته د افغانستان د سولې دپاره د امریکا خاص استازي زلمي خلیلزاد په خپل ټویټر پاڼه لیکلي چې له بده مرغه جګړه لا روانه ده، د یو سیاسي جوړجاړي، اورکم (د تشدد کمېدو) او اوربند (ډزبندي) لپاره اړتیا لا هم بېړنۍ پاته ده. خلیلزاد ټینګار کړی چې د خبرو د بل پړاو په بیا پېلیدو کې دې ځنډ ونشي:

تر اوسه نه د افغانستان حکومت او نه هم طالبانو ویلي چې د سولې د خبرو دویم پړاو به په کوم ځای کې وي. طالبانو تر اوسه د افغانستان دننه د مذاکراتو د پر مخ وړلو په باب، د حکومت غوښتنې ته څه ځواب ندي ویلی.

په همدې مهال د افغان ځواکونو او طالبانو ترمنځ جګړې لا دوام لري او په وروستیو درېیو ورځو کې د کندهار ولایت په بېلابېلو ولسوالیو کې سختې نښتې او بمبارۍ شوي دي.

حکومت وایي په لسګونه طالبان یې وژلي، خو طالبان بیا دا دعوه کوي چې د حکومتي قواوو په بمباریو کې عام خلک هم وژل شوي دي.