واشنګټن ـــ په پاکستان کې د رسنیو د ازادۍ د څار شبکې (فریډم نېټورک) یوه تازه څېړنه کړې چې ښيي په پاکستان کې د هغو افغان کډوالو لپاره چې د 2021 کال په وروستیو کې او په افغانستان د طالبانو واکمنېدو وروسته د خپل هېواد پريښودو ته مجبوره شوي بشري معلوماتو تر لاسه کولو ته بیړنۍ اړتیا لري.
په دې څېړنه کې 85 سلنه کډوال چې په پاکستان کې ژوند کوي وايي دوی د خپل وضعیت په اړه د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې یو این ایچ سي آر څخه معلوماتو ته اړتیا لري.
همداراز 80 سلنه خلکو ویلي دوی په پاکستان کې د خپلو ټولنو په اړه هم داخلي معلوماتو ته لاسرسی نه لري او په دې لټه کې دي.
په دې سروې کې تازه راغلي چې کډوال وايي د دوی د ژوند او راتلونکي په اړه دوی معلوماتو ته سخته اړتیا لري.
د فریډم نیټورک مشر اقبال خټک د دغه رپوټ د خپرولو پر مهال وویل چې د بشري مرستو تر لاسه کولو لپاره هم دغه کډوال نورو معلوماتو ته اړ دي.
تر دې وړاندې هم فریډم نېټورک یوه ورته څېړنه کړې وه چې پاکستان ته د کډوال شوو افغان خبریالانو د ژوند په اړه وه، کوم چې ښيي دغه خبریالان بشري مرستو ته بیړنۍ اړتیا لري او همدارنګه د جلاوطنۍ پرمهال د ژورنالیزم د بیا پیل لپاره لارې چارې ګوري.
بل لور ته په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ یا یوناما يو ځل بیا په دغه هیواد کې د خبریالانو په وړاندې د تاوتریخوالي او ځورونو د دوام په اړه اندېښنه ښوولې.
یوناما د جون په لومړۍ نیټه یو وار بیا پر طالبانو غږ کړئ چې د رسنیو نیول شوي کارکوونکي دې خوشي کړي او په مطبوعاتو باندې لګولي بندیزونه دې ختم کړي.
یوناما زیاتوي چې په افغانستان کې د خبریالانو سره تاوتریخوالی او د دوی ځورونه دوام لري او دا چې د خبریالانو نیول او په هغوی تشدد کول دې ودروي.
د طالبانو حکومت تر دا مهاله له خبریالانو سره د زورزیاتي او نیول کېدو په اړه د یوناما د تازه اندېښنو په اړه څه نه دي ویلي.
د طالبانو له واکمنۍ راهیسې رسنۍ د تفریحي پروګرامونو په ګډون د ډیری نورو پروګرامونو له خپرولو منع کړی شوي.
همداراز رسنۍ نه شي کولی د یو لړ موضوعاتو په اړه رپوټ ورکړي لکه د اپیمو یا تاریاکو د تولید، د اردو او پولیسو د کړنو، لاریونونو او نور هغه څه چې د طالبانو چارواکي یې خورا مهم ګڼي.
د افغانستان د بې پولې خبريالانو د ټولنې له خوا جوړ شوی وروستی رپورټ ښيي چې د تېر اګست له 15مې نېټې او د طالبانو له واکمنیدو وروسته تر اوسه 231 رسنۍ په افغانستان کې تړل شوي او 6400 خبريالانو خپلې دندې له لاسه ورکړي دي چې پکې د 2000 نه زیات شمېر یې ښځينه کارکوونکې شاملې دي
