د پښتونخوا صوبې قبایلي ضلعه خېبر کې يو ځوان داسي ګلونه کرلې دي چې د خپل ژوند معاش یې ورسره ښه کړی دی. د زراعتو محکمې په دغه ترهګرۍ ځپلې سیمه کې خواؤشا 60 ځوانانو ته د ګلونو کرلو تربيه ورکړې او بيا یې مارکيټ سره پيوست کړي، چې د ګلونو د کروندوې له لارې یوه معقوله ګټه وټه ترلاسه کړي.

د ګلونو کرونده د نړۍ په ډېرو هیوادونو کې د روزګار او اقتصادي پرمختګ یوه مهمه سرچینه ګڼل کیږي خو په پاکستان کې بیا لا د ګلونو کروندې اؤ د دې لارې د وګړو اقتصاد جوړولو ته په ریاستي کچه هغسې پاملرنه نه ده شوې لکه څنګه چې د نړۍ په نورو هیوادونو کې کیږي.

څېړونکي وایي اوس د پاکستان دننه ورو، ورو د ګلونو کروندې ته د حکومت او غېر دولتي سازمانونو مخه را اوښتي ده اؤ هڅې کیږي چې کرونده ګر د ښو تخمونو د کر اؤ د هغې نه غوره حاصلاتو سره اشنا کړل شي.

27کلن محمد اسلم اپريدی چې د خېبر ضلعې د باړې د شين درنګ سیمې اوسيدونکی ځوان دی او د پلار نيکه له وخت نه په زميدارۍ کې بوخت دی دوي به وړاندې د کوکنارو یا د ډوډې لاقانونه فصل کرلو خو اوس یې د "ګليډ" په نوم د ګلونو کرونده پيل کړې ده.

اسلم اپريدی وایي څو کاله وړاندې د خوراک او زراعتو د نړيوال سازمان ايف اې او په مرستي سره ورته د زراعتو محکمې تربيه ورکړه او د ګليډ ګلونو تخمونو یې ورکړل.

هغه وایي اوس د دې ګلونو کرونده کوي اؤ له دې لارې د ژوند مالي چارې په ښه توګه پرمخ روانې دي.

د اسلم اپریدي په وینا ګليډ سپين رنګ کې ګل دی او چې کله دا وشکولی شي نو نور رنګونه ورته هم ورکړی کيدای شي.

د محمد اسلم اپريدی په خبره"دې کې خو ښه قيمتي او اعلا کوالټۍ والا رنګ وایټ کلر (سپين رنګ) دی او د هغې وجه دا ده چې په هغې مختلف قسم رنګونه بيا خيژي، نارنجي رنګ دی، زيړ دی او سور کلر دی".

محمد اسلم په یو ګل د نورو رنګونو د ختلو په اړه وایي"مختلف قسم رنګونه بالټي کې واچولی شي او بیا دا سټکونه (ډانډي) په هغې کې کيښودلی شي نو د هغې مطابق رنګ ټولو ګلانو ته وخيژي او نن سبا د دې نرخ ديرش ،دوه ديرش روپۍ دی".

څيړونکي وایي چي د ګليډ ګلونو کرونده په هغو سيمو کې کيږي چرته چي د تودوخې درجه د 25 نه تر 35 سنټې ګريډو پوري وي او زمکه ورته شګلنه او کاڼيزه پکار ده.

د قبایلي ضلعې خېبر د باړې تحصيل د زراعتو د محکمې مشر شرافت علي ډیوه ته وایي چي په دې سيمه ترهګري تېره شوې او ولس یې په مالي توګه اغيزمن شوی او د دوي د بيا بحالۍ لپاره دوي ته د کروندي داسې زمينه برابروي چي دوي پرې خپل معاش مخ په وړاندې بوځي.

هغه وويل، "دا خو مالومه خبره ده چي په دي سيمه ترهګري تيره شوي او دا خلک بې کوره شوي وو، حکومت او د زراعت محکمې کوششونه وکړل او دغه زميدار واپس مونږ دې خپلو زمکو ته راوستل او دوي ته مونږ ټريننګونه (تربیې) ځکه ورکړل چي د راويتي طريقو نه پيداوار نه شي ترلاسه کولی کوم چي دا نن سبا ساینسي طريقې دي. نو مونږ ضروري وګڼله چي د ټريننګونو له وجي به د دوي معيار پورته شي".

کۀ څۀ هم د زراعتو محکمې د زمکې په لږ مقدار د ګليډ ګلونو د کرلو هڅه کړې خو د اسلم اپريدي دغې ګلونو ته په کتو نور کرونده ګر هم غواړي چي دغه ګلونه وکري ځکه چې مالي ګټه یې زياته ده.

د شين درنګ اوسيدونکې افشان علي ډيوه ته وایي"زمونږ ښې ځمکې دي خو کۀ تاسو وګورئ نو په دې کيکر او ازغي دي، داسې ښه انتظامات نشته او د دې ګل په باره کې به ووایم چې دا خو ډير ښه تخم او بوټی دی پکار ده چي مونږ له هم راکړل شي ځکه چې مونږ د ترهګرۍ نه اغيزمن شوي يو او مونږ ته هم موقعه پکار ده".

د کرکېلې کارپوهان وایي چي د ګليډ تخم د لسم اګست نه تر شلم اګست پوري کرل کيدای شي او د دي لپاره ضروري ده چي د تخم په مينځ کې د نهو سنټي ميټرو نه تر يو فټ او دغه رنګ يوې پولې نه بلي پورې دوه فټه واټن وساتلی شي نو پيداوار به یې ښه وي.

د زراعتو ماهرین وایي دا ګل پوره لمر ته اړتیا لري، خو په ډېره توده سیمه کې یې نیم سیوری هم زغملی شي.

ماهرین وایي د یاد ګل د کرلو په لومړیو مرحلو کې یې منظم اوبه کول اړین دي، خو د ګلانو پرانیستلو پر وخت باید د اوبو ورکولو اندازه کمه شي.

د ګلیډ ګلونه په باغونو، کورونو، او غونډو کې د ښکلا لپاره کارول کیږي اؤ ددې تر څنګ د ودونو، مېلمستیاوو، او مذهبي مراسمو لپاره د دې ګل ګلدانونه کارول کیږي.

د پاکستان نارامه خېبر پښتونخوا صوبه کې د ګل/دوشنبې راهسې په بنو او خیبر ضلعو کې لږ تر لږه د ۱۹ پوځیانو د وژلو خبرونه تر لاسه شوې دي. پوځ يواځې په بنو کې د ۱۲ امنيتي عسکرو وژنه تاييد کړې ده.

د پاکستان پوځ منلې، په ۱۹م نومبر د بنو په مالي خېل کې د پوځ او اېف سي ځواک په ګډه پوسته وسله وال او ځانمرګی بريد شوی، ۱۲ امنیتي عسکر پکې وژل شوي، په وژل شوو کې لس پوځيان او دوه د اېف سي ځواک عسکر دي.

د امنيتي سرچينو ترمخه اته نور پوځیان د خیبر ضلعې باغ-میدان مرکز کې د وسلوالو سره په نښته کې وژل شوي دي.

د پاکستان پوځ د بنو د پېښې په اړه ورکړي خبر کې ويلي، امنیتي ځواکونو د تحریک طالبان پاکستان شپږ وسله وال هم وژلي دي، د پاکستان پوځ تحريک طالبان پاکستان د خوارج په نوم يادوي.

خو پوځ د خېبر د پېښې په اړه په رسمي ډول څه نه دي ويلي.

د دې وړاندې د پاکستان بله نا ارامه صوبه بلوچستان کې تېره هفته بلوڅ بېلتون غوښتونکو اووه پاکستاني پوځیان وژلي وو.

د امنیتي سرچینې او ځایي خلکو د وینا له مخې، د بنو د برید په مهال دغه مرکز کې تر 30 پورې امنیتي عسکر موجود وؤ او وسله والو سره یې د شپې تر ناوخته جګړه روانه وه چې پکې جنګي هیلي کاپټر هم کارول کېدو.

سرچېنو ډیوه ته ویلي چې په پېښه کې پینځه عسکر سخت ژوبل شوي هم دي چې د علاج لپاره پوځي روغتون ته رسول شوي اؤ د روغتون سرچېنو د دوؤ عسکرو حالت د اندېښنې وړ بللی دی.

د افغانستان د پولې تر د څنګ قبایلي ضلعې خېبر په لرې پرته سیمه تېراه کې هم د وسله والو سره یوه نښته کې د اتوؤ پاکستاني عسکرو د وژل کېدو رپورټونه مخې ته راغلي،

د نړیوالې خبري شبکې اې ایف پي د رپورټ تر مخه دا نښتې د باغ میدان مرکز تر څنګ هغه وخت شوي چې وسله والو دغلته په یو پوځي کمپ برید وکړو.

سرکاري سرچینو ویلي چې د تېراه په نښتو کې د اتوؤ امنیتي عسکرو د وژل کېدو تر څنګ درې نور عسکر ژوبل شوي هم دي.

په دې برید کې د نهو وسله والو د وژل کېدو اطلاعات هم مخې ته راغلي دي.

په خېبر پښتونخوا کې په امنیتي ځواکونو دا خونړي بریدونه څو ساعته وروسته له هغې شوي چې د نهې په ورځ د پاکستان د وزيراعظم شهبازشريف په مشرۍ کې د نیشنل ایکشن پلان د اېپکس کمیټې غونډې کې په بلوچستان کې د فعالو ترهګرو ډلو پر ضد د پوځي عملیاتو کولو منظوري ورکړل شوه.

د اېپکس کمیټۍ په غونده کې د ترهګرۍ ضد قامي ادارې (نېکټا) د بیا فعالولو او په قامي او صوبایي استخباراتي همکارۍ او د ګواښونو ارزونې مرکزونو پر جوړولو هم اتفاق شوی دی.

په غونډه كې دا فيصله هم شوې چې د ترهګرۍ په ضد د مرکزي حكومت په هداياتو عمل كولو دپاره به د صوبايي اېپکس كمېټو تر څارنې لاندې ضلعي رابطه كمېټې جوړولی شي.

وزيراعظم شهبازشريف د اېپکس کمیټې غونډې ته خپله وینا کې وویل چې څو کاله وړاندې دوی په ترهګري قابو موندلی و خو کله نه چې ترهګري بیا زياته شوه نو نړۍ دوی ته پیغورونه ورکوي.

د نیشنل ایکشن پلان د اېپکس کمیټې غونډې ته خپله وینا کې ښاغلي شهباز شریف وویل، چې په خېبرپښتونخوا او بلوچستان كې د ترهګرۍ له وجې خلک اندېښمن دي۔

پاکستان کې د شخړو او امنيت د مطالعاتو څيړنيزې غېر حکومتي ادارې پاکستان انسټيتیوټ فار کانفلیکټ اینډ سیکورټي سټډیز (پېکس) د وروستي رپورټ ترمخه په اکتوبر کې د پاکستان دننه ترهګریزو بریدونو کې 198 کسان وژل شوي چې پکې 98 ترهګر ، 62 امنيتي چارواکي او 38 عام وګړي وو۔

د پېکس د پورټ ترمخه په مجوعي حملو کې 87 فيصده په خېبر پښتونخوا کې شوي چې 117 تنان پکې ژوند دلاسه ورکړی دی

چارواکي وایي د بنو په مالي خیل سیمه کې د پوځ په مرکز تېره شپه د وسله والو لخوا شوي برید کې لږ تر لږه 11عسکر وژل شوي اؤ پینځه نور ژوبل شوي ، په ژوبلو کې هم د دوؤ عسکرو حالت مرګونی ښودل شوی.

تېره شپه د خېبر پښتونخوا په جنوبي ضلعه بنو کې د مالي خېل په سیمه کې د پوځ په یو مرکز وسله والو برید کړی ؤ .

د امنیتي سرچینو له مخې وسله والو لومړی ځانمرګی برید کړی ؤ او د دې وروسته وسله وال پوځي مرکز ته ننوتلي وؤ.

د امنیتي سرچینې او ځایي خلکو د وینا له مخې، د برید په مهال دغه مرکز کې تر 30 پورې امنیتي عسکر موجود وؤ او وسله والو سره یې د شپې تر ناوخته جګړه روانه وه چې پکې جنګي هیلي کاپټر هم کارول کېدو.

ډیوه ته د امنیتي سرچینو نه ترلاسه شوي معلومات ښیي چې برید کې 11عسکر عسکر وژل شوي اؤ پینځه نور ژوبل شوي دي.

د وژل شوؤ عسکرو پېژندګلو د عمران فاروقي،طماس ،جاوید ، باسط،امان الله ، شاه زمان،صفدر،اعجاز، اسد،حسیب اؤ عثمان په نومونو مخې ته راغلې ده.

سرچېنو ډیوه ته ویلي چې په پېښه کې پینځه عسکر سخت ژوبل شوي هم دي چې د علاج لپاره پوځي روغتون ته رسول شوي اؤ د روغتون سرچېنو د دوؤ عسکرو حالت د اندېښنې وړ بللی دی.

ځېنو ازادو سرچېنو د شورو یا چهارشنبې په سهار ډیوه ته پخلی کړی چې د وژل شوؤ عسکرو شمېره 15ته رسېدلې ده.

د پاکستان پوځ لا په رسمي توګه په دې اړه څه نه دي ویلي اؤ نه هم لا تر اوسه کومې وسله والې ډلې ددې برید ذمه واري قبوله کړې ده.

په بنو کې په امنیتي پوسته د برید څو ساعته وروسته له هغې شوی چې د نهې په ورځ د پاکستان د وزيراعظم شهبازشريف په مشرۍ کې د نیشنل ایکشن پلان د اېپکس کمیټې غونډې کې په بلوچستان کې د فعالو ترهګرو ډلو پر ضد د پوځي عملیاتو کولو منظوري ورکړل شوه.

د اېپکس کمیټۍ په غونده کې د ترهګرۍ ضد قامي ادارې (نېکټا) د بیا فعالولو او په قامي او صوبایي استخباراتي همکارۍ او د ګواښونو ارزونې مرکزونو پر جوړولو هم اتفاق شوی دی.

په غونډه كې دا فيصله هم شوې چې د ترهګرۍ په ضد د مرکزي حكومت په هداياتو عمل كولو دپاره به د صوبايي اېپکس كمېټو تر څارنې لاندې ضلعي رابطه كمېټې جوړولی شي.

وزيراعظم شهبازشريف د اېپکس کمیټې غونډې ته خپله وینا کې وویل چې څو کاله وړاندې دوی په ترهګري قابو موندلی و خو کله نه چې ترهګري بیا زياته شوه نو نړۍ دوی ته پیغورونه ورکوي.

د نیشنل ایکشن پلان د اېپکس کمیټې غونډې ته خپله وینا کې ښاغلي شهباز شریف وویل، چې په خېبرپښتونخوا او بلوچستان كې د ترهګرۍ له وجې خلک اندېښمن دي۔

پاکستان کې د شخړو او امنيت د مطالعاتو څيړنيزې غېر حکومتي ادارې پاکستان انسټيتیوټ فار کانفلیکټ اینډ سیکورټي سټډیز (پېکس) د وروستي رپورټ ترمخه په اکتوبر کې د پاکستان دننه ترهګریزو بریدونو کې 198 کسان وژل شوي چې پکې 98 ترهګر ، 62 امنيتي چارواکي او 38 عام وګړي وو۔

د پېکس د پورټ ترمخه په مجوعي حملو کې 87 فيصده په خېبر پښتونخوا کې شوي چې 117 تنان پکې ژوند دلاسه ورکړی دی

په پېښور کې پولیسو هغه تن د قهرېدلو مظاهرینو له منګولو ژوندی ژغورلی چې د قران پاک د بې حرمتۍ تورونه پرې لګول شوي .

پولیسو د نهې یا سه شنبې په ورځ د پېښور د کلیوالې سیمې خزانې څخه د همایون الله په نوم دغه ملزم ګرفتار کړی دی.

د قران پاک د سپکاوي د تورونو د اطلاع مخې ته له راتلو وروسته خزانه سیمه کې په جوماتونو کې خلکو ته اعلانونه شوي وؤ چې د دې پېښې خلاف باید د احتجاج لپاره له کورنو راوځي.

له دغو اعلانونو وروسته د خزانې اؤ خواو شاو سیمو په سلګونو کسان د پولیس تاڼې مخې ته راجمع شوي وو اؤ غوښتنه یې کوله چې پولیس دې تورن تن هغوي ته وسپاري چې پخپله سزا ورکړي.

ددې پېښې بیلا بیلې ویډيوګانې هم په سوشل میډیا خپرې شوې چې پکې لیدل کیږي، خلکو د پولیسو د تاڼې مخې ته اورونه بل کړي اؤ تاڼه په کاڼو وولي.

په یوه ویډیو کې لیدل کیږي چې د یو هجوم په منځ کې یو زلموټي هلک یو پولیس افسر ته وایي" دا به څه نوکري وي ورشه په تاڼه کې یې ووله چې نیغ جنت ته لاړ شې اؤ که ته یې نه وولې نو ماله دا تمانچه راکړه زه یې وولم"

همدا شان دغو پاریدلو مظاهره چیانو تر ډيره وخته د احتجاج په ډول د پېښور اؤ چارسدې تر منځ غځېدلی سړک هم تړلی ؤ اؤ داسې اطلاعات هم شته د پولیسو اؤ مظاهره چینو تر منځ ډزې هم شوې دي خو په دې ډزو کې د مرګ ژوبلې کومه اطلاع مخې ته نه ده راغلې.

د اې پي خبري شبکې د رپورټ له مخې پولیس افسر ناصر خان ویلي چې د همایون الله په نوم دا تن د قران د سپکاوي په تورونو د خزانې سیمې څخه نیول شوی.

هغه ویلي پولیسو دا تن هغه وخت نیولی چې په سیمه کې پاریدلو څه کسانو د هغه د نیولو هڅه کوله.

ناصر خان ویلي په نیول شوي تن تورونه دي چې پخپل کور کې یې د خپل ورور سره د جګړې په مهال له خولې د قران شریف په اړه د سپکاوي ډک ټکي له خولې وتلي دي.

هغه ویلي کله چې پولیسو دا تن ونیولو نو په سوونو قاریدلي خلک د تاڼې مخې ته راټول شول اؤ په تاڼه يې د کاڼو ورولو تر څنګ ګواښ وکړو چې که پولیس یاد تن پولیسو ته ونه سپاري نو دوي به ټوله تاڼه وسوځوي.

وروسته د سیمې سیاسي اؤ ولسي مشران اؤ د پارلیمان غړي هم دغه موقعې ته ورغلل د پولیس افسرانو سره مذاکرات وکړل اؤ پولیسو مظاهره چیانو ته باور ورکړو چې د یاد تن خلاف به د مذهب د سپکاوي سخته مقدمه درج کوي اؤ هغه ته د عدالت له لوري سزا ورکوي .

د پولیسو په دغه یقین دهانۍ پاریدلو مظاهره چیانو وروسته سړک پرانستو.

په پاکستان کې د قانون له مخې د مزګ د سپکاوي د جرم ثابتېدو سزا تېزندي ده خو تر اوسه په دې جرم کې هیڅوک نه دی تېزندي کړل شوی.

اکثره چې پاکستان کې په چا د مذهب د سپکاوي تورونه ولګي نو پاریدلي خلک یې د عدالت تر شا پخپل سر وژني.

سږکال د جون په 20مه د پنجاب له سيالکوټ سیمې سوات ته د سېل لپاره ورغلی سلیمان نومې تن په مدين سیمه کې قهرجنو خلکو په دې تور وژلی او سوځولی و چې وایي هغه د قران سپکاوی ‏کړی و.‏

په دغه موقعه پارېدلو مظاهره چیانو د پولیس تاڼه هم سوځولې وه.

په نومبر کال2021م کې د قران د سپکاوي د تورونو په ضد پاریدلو خلکو چارسده چې یوه پولیس تاڼه اؤ څلور پولیس څوکۍ سوځولې وې

د پاکستان د پوځ مشر جنرال عاصم منیر ویلي څوک چې هم د پاکستان په امنیت کې خنډ جوړیږي اؤ مونږ له کاره منعې کوي ، هغوي ته به د نتیجو سره مخ کېدل وي.

د ډان نیوز د رپورټ له مخې د نهې په ورځ د نیشنل ایکشن پلان دایپکس کمېټې غونډې ته خپله وینا کې کې جنرال منیر ویلي د ترهګرۍ په ضد جګړه کې پاکستانی یو سپاهي دی خو څوک په یونیفارم کې دی اؤ چا یونیفارم نه دی اغوستی.

د هغه وینا وه چې مونږ ټولو ته به د ترهګرۍ د ناسور سره جنګېدل وي ، مونږ ټولو ته د پاکستان ایین مقدم دی اؤ ایین پر مونږ د پاکستان د کورني اؤ بهرني امنیت ذمه واري را اچوي.

جنرال عاصم منیر ویلي چې د پاکستان پوځ د قامي سلامتۍ مخې ته د پرتو ټولو خنډانو د له منځه وړلو ته هوډمن دی اؤ د امن اؤ ثبات لپاره چې حکومت کوم ګامونه اخلي حکومت یې بشپړ ملاتړ کوي.

وزیراعظم د نیشنل ایکشن پلان د ایپکس کمېټۍ دا مهمه غونډه وروسته له هغې رابللې وه چې په دې وروستیو کې په پاکستان کې په چیني کارکوونکو، امنیتي ځواکونو د ترهګریزو بریدونو لړۍ زیاته چټک شوې اؤ په دې بریدونو کې پوځ، پولیسو اؤ د ایف سي عسکرو اؤ افسرانو ته درانه ځاني زیانونه اوښتي دي.

د غونډې په اعلامیه کې ویل شوې چې د نیشنل ایکشن پلان د اېپکس کمیټې غونډې کې اتفاق شوی چې په بلوچستان کې د ترهګرو ډلو پرضد دې جامع پوځي عملیات وشي.

د اېپکس کمیټۍ په غونده کې د ترهګرۍ ضد قامي ادارې (نېکټا) د بیا فعالولو او په قامی او صوبایي استخباراتي همکارۍ او د ګواښونو ارزونې مرکزونو پر جوړولو هم اتفاق شوی دی.

په غونډه كې دا فيصله هم شوې چې د ترهګرۍ په ضد د مرکزي حكومت په هداياتو عمل كولو دپاره به د صوبايي اېپکس كمېټو تر څارنې لاندې ضلعي رابطه كمېټې جوړولی شي