د خېبرپښتونخوا د اثار قدیمه محکمې ویلي د صوبې په نویو قبایلي ضلعو کې به په تاریخ کې په لومړي ځل د پخوانیو اثارو د لټون کوښښونه پېل کوي.
د وي او ای ډیوه سره په خصوصي مرکه کې د اثار قدیمه د څانگې مشر عبدالصمد وویل د پاکستان د جوړېدو راهسې په قبایلي سیمو کې د لرغونو اثارو د موندلو کار نه و شوی خو اوس صوبايي حکومت د دې مقصد دپاره درې مېلین روپۍ ټاکلي دي.
عبدالصمد وویل تېرکال د خبېر ضلعې په جمرود تحصیل کې په محدوده کچه د پخوانیو اثارو د لټون کار شوی و چې پکې ١٣٠ لرغوني اثار وموندل شول. هم دغه رنگ هغه وویل امکان دی چې په نورو قبایلي علاقو کې به هم گڼل شمېر پخواني ځایونه او اثار وموندل شي.
عبدالصمد وویل په ابتدايي توگه به په قبایلي سیمو کې د اثارو لټون کولی شي او بیا به هلته د عجایبخانو او د سیاحت دپاره د اسانتیاو برابرولو کار کېږي.
د سیاحت یا سېلگري په نړیواله کچه یو صنعت دی چې د سیاحت دپاره مشهورو سیمو په اقتصاد کې اهم کردار ادا کوي. ماهرین وايي خېبرپښتونخوا کې که یو خوا لکه سوات په رنگ د قدرتي ښکلا مرکزونه دي نو بلخوا پکې په لویه شمېره کې د پخوانۍ اثارو ځایونه هم شته چې سېلگري ځان ته راکښ کولی شي.
د خېبرپښتونخوا د اثارقدیمه د محکمې مشر عبدالصمد سره د وي او ای ډیوه خبریالې سعدیه قاسم شاه مرکه دلته اوریدی شئ:
