د پوهنتونونو مشران او استازان، تعلیمي چارو پوهان او فعال وايي، د خیبر پښتونخوا صوبې سرکاري 34 پوهنتونونه 15 بیلینو روپو ته ضرورت لري. ځکه چې د پاکستان د هايیر ايجوکېشن له خوا د صوبې پوهنتونونو ته کلیز 9.4 بيلينه روپۍ ګرانټ يا فنډ د 2018م نه تړل شوی دی. او صوبه خپل هايیر ایجوکېشن کمېشن نه لري.
د خیبر پښتونخوا صوبې ګورنر فیصل کریم کنډي بیا ډيوه ته وایي د ټولو ګوندونو استازي که خپلو کې یو شي اؤ یوه مسوده تیاره کړي نو "مونږ به دا خپله مقدمه اسلام اباد ته یوسو اؤ هلته به په دلایلو سره د خپل کیس پیروي وکړو."
د آفتونو د انتظام او مخنیوي نړیوالې ورځې په موقع پوهان وایي دنیا کې د موسمونو د بدلون په وجه افتونه زیات شوي. دوی دولتي او غيردولتي ټولو ادارو باندې غږ کوي چې د افتونو د مخنیوي پحه قله دې عامو خلکو کې د پوهې بیدارولو کوښښونه ګړندي کړی شي. تفصیل مدثرشاه او هاشم علي وړاندې کوي:
پاکستان کې د غربت د وجې زیاتره زلمي او پېغلې له واده محرومه پاتې شي او عمر یې تېر شي. ځینې د خیرښیګړې تنظیمونه د داسې ځوانانو د واده ټولې خرچې په ځان اخلي، خو وایي د یو څو ځوانانو ودونه وکړي او د کمو وسایلو په وجه زرګونه ځوانان ترې پاتې وي. تفصیل مدثرشاه او هاشم علي وړاندې کوي:
27م ستمبر د سیلګرۍ د نړیوالې ورځې په حيث په داسې حالاتو کې نمانځل کېږي چې دې څانګې سره تړلي پوهان وایي پاکستان کې پښتونخوا د سیلګرۍ د پاره زیات ښایسته او تاریخي ځایونه لري، خو د امن د نشتوالي په وجه پکې سیلګرۍ وده نه ده کړې. نور تفصیل مدثرشاه او هاشم علي دې رپورټ کې وړاندې کوي:
په پېښور کې د پښتو ژبې د لیکوالې، شاعرې او نقادې مېرمن کلثوم زیب د اوو کتابونو د مخکتنې دستوره شوې ده. ادبپوهان وایي که څه هم پښتو ادبي میدان کې مېرمنې لیکوالې زیاتې شوې دي خو په ټولنه کې د دوی حوصله افزایي نه کولو په وجه نوی کول ادب نه راځي. نور تفصیل مدثر شاه وړاندې کوي:
نن په 21م ستمبر په نړۍ کې د امن ورځ نمانځل کیږي خو څېړونکي وایي په پښتنه سیمه د ناامنۍ، ترهګرۍ اؤ ویرې څادر خور دی اؤ د امن په پلوۍ د پښتونخوا اوسیدونکي احتجاجونه، لاریونونه اؤ پاڅونونه کوي خو وایي واکمنان یې د امن غوښتنې ته غوږ نه نیسي. تفصیل د مدثر شاه په رپوټ کې:
د پښتونخوا د ګوټ ګوټ نه منتخب شوي بلدیاتي غړي پیښور کې احتجاجي مظاهره کوي. وایي تېرو دوه نیمو کالو کې حکومت د دوی په سیمو کې ترقیاتي کارونو د پاره پیسې نه دي ورکړې. د اسمبلۍ خوا کې د مظاهرې په وخت پولیسو د دوی د منتشر کولو د پاره اوښکې بهوونکی ګېس استعمال کړی. تفصیل د مدثر شاه په رپوټ کې:
پوهان وایي د خیبر پښتونخوا زرګونه لرغوني آثار زیاتره د خلکو د نظر نه پټ دي یا ورته دومره پاملرنه نه کیږي کومه چې پکار ده. دې کې پېښور سره نیزدې چوا ګوجر کې درې تاریخي ځایونه هم شامل دي. تفصیل د مدثرشاه او هاشم علي په رپورټ کې:
د پېښور کوچي بازار دوکاندار شهزاد خان د 2009م کال په چاودنه کې خپل مشر ورور بایللی وو او خپله هم زخمي شوی وو. هغه د دغې ترهګرې پېښې پحقله وایي، چاودنې د دوی دوه دوکانونه تباه کړي وو چې له کبله یې ژوند کړاونو سره مخ شوی وو. تفصیل د مدثرشاه او هاشم علي په رپوټ کې:
د بابړې په پیښه کې د وژل شوو یاد کې هر کال عوامي نیشنل پارټي دغلته یوه دستوره جوړوي. د دغه ګوند مشران وایي لکه څنګه چې مخکې پښتانه بدامنۍ سره مخ وو اوس هم دغه حالات دي
نرښځیانو په پیښور کې صوبایي اسمبلۍ احتجاج کړی، دوی وایي ځینې کسان د دوی نه کلنګ غواړي، د نه ورکولو صورت کې په دوی تشدد کیږي. دوی وایي یو کال کې پښتونخوا کې 26 نرښځیان وژل شوي، خو وایي پولیس تر اوسه څوک هم نه دي نیولي. تفصیل مدثرشاه او هاشم علي وړاندې کوي:
د صوابۍ ضلعې د زیدې کلي ځوانانو د کلي په شاملاتو کې د ونو بوټو کرلو لړۍ پیل کړې ده. دوی وایي خلک اوس د نړیوالې تودوخې په منفي اثراتو پوه شوي دي او د خپل وس مطابق په خپله سیمه کې د ځنګلونو د زیاتېدو لپاره کار کوي. تفصیل د مدثرشاه او هاشم علي په رپوټ کې:
په ۹م اکتوبر کال ۲۰۱۲م په ملالې یوسفزۍ له وسله وال برید وروسته ملګري ملتونه هر کال دوولسمه جولایي د ملالې یوسفزۍ د ورځې په توګه نمانځي خو تعلیمي پوهان وایي په سیمه کې لا د جینکو تعلیم ته پېښ ګواښونه پوره نه دي ختم شوي. تفصیل د مدثر شاه او عثمان خان په رپوټ کې:
د موسمونو د څارنې پوهان هم په دې نظر دي چې د تیرو 25 کلنو د بارانونو، په غرونو د واورو وریدو، ناڅاپي سیلابونو او ګرمۍ کې د اضافې د معلوماتو او شمېرو په اساس دوي وایي واضحه بدلون ښکاري
نور کتل
